Có hay không việc chùa Ba Vàng "không báo cáo tiền công đức"?

Mới đây, Bộ Tài chính có báo cáo gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (ngày 21/7) về kết quả thực hiện thí điểm kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023.

Đáng chú ý, báo cáo cho biết, qua kiểm tra thu chi tiền công đức ở Quảng Ninh cho thấy, chùa Ba Vàng và hơn 50 chùa không báo cáo, khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử báo cáo con số có thể thấp hơn nhiều số thực thu…

Một góc chùa Ba Vàng ở TP.Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Danviet.vn

Tuy nhiên, đại diện chùa Ba Vàng khẳng định, thông tin trên là "sai sự thật" và cho biết "thực tế không hề có một đoàn kiểm tra nào đến chùa Ba Vàng trực tiếp kiểm tra việc thu chi tiền công đức". "Chùa Ba Vàng cũng không nhận được bất kỳ văn bản nào yêu cầu nhà chùa phải nộp báo cáo thu chi tiền công đức".

"Như vậy, không đoàn nào đến kiểm tra, không có yêu cầu nhà chùa nộp báo cáo thu chi tiền công đức thì cơ sở đâu mà cho rằng: Chùa Ba Vàng không báo cáo thu chi tiền công đức?", thông cáo của chùa Ba Vàng nêu rõ.

Trước thông tin trên, đại diện UBND TP.Uông Bí cho biết, địa phương này đã gửi công văn đề nghị chùa Ba Vàng báo cáo nội dung quản lý tiền công đức; đồng thời gửi kết quả trước ngày 15/6.

Cụ thể, theo công văn số 1574/UBND-TCKH do ông Nguyễn Văn Thành - Phó Chủ tịch UBND TP.Uông Bí ký gửi Ban Trị sự chùa Ba Vàng ngày 23/5/2023 về việc kiểm tra, quản lý tiền công đức tại các di tích trên địa bàn (văn bản số 1574), ngày 15/5, UBND TP.Uông Bí đã thành lập đoàn liên ngành kiểm tra đối với các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn. Đối với khu danh thắng Yên Tử (TP.Uông Bí, Quảng Ninh) sẽ do đoàn kiểm tra liên Bộ thực hiện.

"Để có cơ sở tổng hợp báo cáo gửi Sở Tài chính tỉnh Quảng Ninh, UBND TP.Uông Bí đề nghị Ban Trị sự chùa Ba Vàng báo cáo nội dung quản lý tiền công đức tại chùa theo đề cương và gửi về địa phương này trước ngày 15/6/2023", công văn của UBND TP.Uông Bí nêu rõ.

Ban quản lý Đền Cửa Ông - Cặp Tiên (TP.Cẩm Phả, Quảng Ninh) bố trí các nhà ghi công đức trong khuôn viên của đền, đồng thời mở tài khoản ngân hàng, tạo mã QR để người dân có thể chuyển tiền công đức bằng cách quét mã. Ảnh: H.T

Ông Nguyễn Văn Thành - Phó Chủ tịch UBND TP.Uông Bí cũng xác nhận, địa phương này đã gửi các cơ sở tín ngưỡng trên địa bàn công văn trên nhưng không hiểu sao phía chùa Ba Vàng lại cho rằng chưa nhận được công văn nào yêu cầu nhà chùa phải nộp báo cáo thu, chi tiền công đức.

"Chúng tôi sẽ cho kiểm tra lại xem phía chùa Ba Vàng đã nhận được nội dung công văn trên của UBND TP.Uông Bí qua đường công văn hay chưa?", ông Thành nói.

Về việc này, sáng 24/7, đại diện chùa Ba Vàng tiếp tục khẳng định "không hề có bất kỳ chứng cứ nào về việc giao - nhận giữa chùa Ba Vàng và UBND TP. Uông Bí". "Giả sử chùa Ba Vàng đã được giao - nhận “văn bản” đó (văn bản số 1574 - PV) nhưng không báo cáo thì tại sao UBND TP.Uông Bí không nhắc nhở, đôn đốc chùa Ba Vàng thực hiện? 

Cho đến nay, chùa Ba Vàng không hề được UBND TP.Uông Bí nhắc nhở, đôn đốc thực hiện văn bản nào liên quan đến báo cáo thu chi tiền công đức. Giả sử, tại thời điểm này, nếu cái gọi là “văn bản” đó được công bố thì cũng là văn bản lần đầu tiên chùa Ba Vàng nhìn thấy và không phải chịu trách nhiệm vì chưa từng biết đến sự tồn tại của nó", phía chùa Ba Vàng thông tin.

Thông tin nhanh với PV Dân Việt sáng cùng ngày (24/7), Chủ tịch UBND TP.Uông Bí Phạm Tuấn Đạt cho biết, hiện chính quyền địa phương đang làm rõ thông tin trên và sẽ có thông cáo cho báo chí sớm nhất.

Hơn 50 chùa không báo cáo tiền công đức

Theo báo cáo của Bộ Tài chính gửi Chính phủ về kết quả thực hiện thí điểm kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023, tổng số thu, chi tiền công đức, tài trợ tại các di tích năm 2022 là 70,8 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), bằng khoảng 40-60% số thu công đức, tài trợ năm 2019, thời điểm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19. Tổng số chi là 54,4 tỷ đồng.

Tổng số thu là 61 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), gần bằng số thu cả năm 2022. Tổng số chi là 29,4 tỷ đồng.

Một số di tích có số thu trong 4 tháng đầu năm 2023 trên 1 tỷ đồng, gồm di tích đền Cửa Ông - Cặp Tiên 19,8 tỷ đồng (chiếm 32% tổng số thu tiền công đức, tài trợ tại các di tích trên địa bàn tỉnh); khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử gần 7,2 tỷ đồng (riêng tại chùa Đồng 4,3 tỷ đồng); đền Thánh Mẫu ở Trà Cổ, Móng Cái 5,3 tỷ đồng; khu di tích lịch sử Bạch Đằng, Hạ Long 3,2 tỷ đồng; chùa Hưng Học ở Nam Hòa, Quảng Yên 2,7 tỷ đồng...

Đáng chú ý, Bộ Tài chính cho biết, số liệu nêu trên mới chỉ được tổng hợp từ báo cáo của 221/450 di tích lịch sử - văn hóa thuộc diện cần kiểm tra (khoảng 47%).

Sau khi loại trừ số di tích không có công đức, còn trên 50 di tích không có số liệu báo cáo. Trong đó có chùa Ba Vàng ở Uông Bí thuộc di tích cấp tỉnh, được đánh giá có số thu công đức tốt.

Với các chùa không báo cáo, Bộ Tài chính dẫn khoản 2, điều 18 thông tư số 04/2023/TT-BTC quy định tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích có trách nhiệm cung cấp kịp thời thông tin khi được cơ quan chức năng có thẩm quyền yêu cầu theo quy định của pháp luật.

Bộ Tài chính cũng chỉ ra một số hạn chế, khó khăn trong việc kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Cụ thể, trong 5 khu di tích quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh, khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử là điểm du lịch sinh thái tâm linh nổi tiếng, mỗi năm đón trên 2 triệu lượt du khách.

Đoàn kiểm tra của Bộ Tài chính nhận thấy, công tác giám sát tiếp nhận, kiểm đếm tiền trong hòm công đức tuy có sự phối hợp của nhiều bên liên quan nhưng với số thu tiền công đức năm 2022 là 3,7 tỷ đồng, chỉ tương đương số thu tại khu di tích lịch sử Bạch Đằng (3,3 tỷ đồng), thấp hơn so với số thu tại đền Thánh Mẫu, di tích cấp tỉnh ở phường Trà Cổ, Móng Cái (5,8 tỷ đồng) và chưa bằng 1/5 số thu tại đền Cửa Ông (20,1 tỷ đồng).

"Nhìn số liệu so sánh nêu trên không tránh khỏi những băn khoăn về tính khách quan trong việc tiếp nhận, kiểm đếm tiền công đức tại khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử", Bộ Tài chính nêu rõ.